Develi’de Tarihi Konakta Parçalı Bohça Geleneği Yaşatılıyor
Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı Zile Mahallesi’nde yaşayan 81 yaşındaki Sabire Özkan’a ait tarihi konakta, unutulmaya yüz tutmuş “parçalı bohça” geleneği yeniden hayat buluyor.
Atık kumaş parçalarının birleştirilmesiyle ortaya çıkan bu gelenek, Fransız Elizabet Strub Madzar öncülüğünde Sabire Özkan, Melek Genç, Ayşe Karabaş ve Aslı İçerliler’in bir araya gelerek oluşturduğu dostluk grubu tarafından yaşatılıyor. Grup hem sanatsal üretim yapıyor hem de kültürel mirasa katkı sunuyor.
Madzar, Anadolu’da “yamali bohça, kırkpare, kuriş, kadınbeğendi” gibi isimlerle bilinen bu tekniğin aslında Anadolu kadınlarının yüzlerce yıllık sanatı olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
“Anadolu’da antika kumaşları araştırmaya başladım. İnsanlar aile yadigârı olan kumaşları atamıyor da satamıyor da. Biz yıpranmış parçaların sağlam taraflarını değerlendirip kullanılabilir hale getiriyoruz. Bu çalışmalarda mesaj ve semboller de çok önemli. Osmanlı ve Anadolu sanatının derinliği bize her yıl ayrı bir tema veriyor. Selçuklu yıldızları, Fatma Ana’nın eli, kandiller, alemler gibi motifleri işliyoruz. Bunlarla panolar, kaftanlar, bohçalar, hatlar hazırlıyoruz.”
16 kişilik “Hayat Ağacı” grubunun uzun uğraşlarla hazırladığı ürünler, sergilerde vatandaşların beğenisine sunuluyor. Bir yatak örtüsünün dahi 9 ayda tamamlandığını belirten grup, çalışmalarında satış değil, kültürü yaşatma ve gelecek nesillere aktarma hedefini benimsiyor.
PARÇALI BOHÇA NEDİR?
Parçalı bohça; kırk ya da yüzlerce parçadan oluşan seccadeler, bohçalar, yatak örtüleri, yüklük örtüleri, tavan süslemeleri, aynalıklar ve çeşitli işlemelerle kendini gösteren, Anadolu kadınlarının yüzyıllardan beri uyguladığı bir el sanatı. Atık kumaşların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bu gelenek, bir anlamda “geri dönüşüm projesi” olarak da kabul ediliyor.
Osmanlı ve Anadolu kültüründe önemli bir yer edinen bu sanat, İslam’ın beş şartını ve yönleri sembolize eden motiflerle de derin anlamlar taşıyor. Avrupa ve Amerika’da “patchwork” adıyla yeniden pazarlanan bu gelenek, Anadolu’nun kadim kültür hazinelerinden biri olarak değerini koruyor.
